NEW ERA: MIZO HNAM CULTURE BO HI, TU MAWHPHURHNA NA NGE?


                   Hun reilote chhung ka thil post ka chawlhsan avangin thupha ka chawi e. Personal deuh thil buaipui a ngaih avangin ka hman lova, chuan School naupang zirtir tu hna ka thawh avangin duh angin hun pek a har thin a ni. Amaherawhchu, ziah chhunzawm zel ka lo tum tawh ang e.
                   Mihring te nun a thil thleng tamtak hi amak in hriatthiam pawh a har thin a ni. Kan hnaih ber emaw kan tih te thenkhat chu min hlat ber si a, kan hriat mang loh te hi min lainat tu te an lo ni leh lawi si hi, mak ka ti bang thei lo a ni. He kan chenna khawvel hmasawn na avang a, kan thil hloh te, ka hriat ang ang kan tarlang ve ang e.
                    Kan naupan lai te kha chuan, elctronics thil emaw computerised thil te hi a awm ve lova, thian za hovin kawt lai ah kan in fiam in kan hlim tlang thin em em a ni. Radio nei hmasa te kha kan tlawn nileng thin a, Walkman leh Tape-recorder nei te kha ka BOSS vek zel thin a nih kha. TV nei hmasa te lah kha, khaw Lal ber ni awm takin chibai kan buk lo chauh thin. Khawchhunga thil thleng engpawh kan hriat chu, kan in hrilhhriat thin a, a hlimawmin a nuam thei hle a ni. Kan zinga upa deuh chuan insual dan te min zirtir in, thang kam dan thleng te pawh min lo zirtir thin a ni. Chhawrhthlapui eng hnuai ah te in biruk siak in, puitling deuh te venna hnuai ah dar kua vel thleng te kha kan in ti hlim thin a ni. School han ban emaw chawlh chang ten lui ah tui hleuh pah in sangha te kan man thin a, kaikung te leh chakai te.... Sunday School ban hnu ah kan thian za hovin Marble te kan in khel thin a ni. School ban hnu ah ipte te ak chhuak in sava kan veh thin a ni. Kan thian te kan sawm chhuah dawn reng reng in, sava hram ri emaw, zawhte hram ri emaw te hi, kan thian za ho CODE a ni a, chu hram ri kan hriat veleh, nu leh pa te hnenah chhuanlam eng eng emaw siamin, in chhung atangin kan chhuak thin a ni. Mahni aia upa te kan zah thiam a, tlawmngaihna nun kha min zirtir chhawng in, tualah te thu khawmin Pi Leh Pu thawnthu ngaihnawm tak tak te kha min lo hrilh thin a ni. Mahse, heng kan loh chinthin leh tih thin te hi, tuna thangthar te hian an hre pha tawh lo a ni ber awm e. WHY?
                   Hei hi tu thiamloh nge ni a? Tunge mawhphurhna la dawn? 
A pakhatna ah chuan, Nu leh pa ten kan fate kan tan lutuk thin avang a ni. Tunlai Naupang te chu Tawp puava in an haw chuan, an nu leh pa ten ralthuam an neih zawng zawng nen beihpui thlaktu ni awm fahran hian, a lo ti tap tu te an va khing thin a ni. Kan naupan lai erawh kha chuan, tap chunga in a kan haw a nih vaih chuan, min vaw nghal in kar khat vel kan len chhuah min phal ngai lo a ni. Achhanchu, ngam loh pui kan va sualpui avangin an ti thin. Hei hian minti chhel a, min ti huaisen in, mahni a in todelh a tul zia min zir tir bawk a ni. (Sorry if the way I view things might be in contradiction to yours!!!!). Computer leh mobile phone te hian Kan Mizo Culture hi min va han sawi nghin sak em! Westernisation hian min va han ti Mizo-Sap tawh em em?????
                    'When in Rome, do as Romans do' tih thufing hi tha ka ti hle a, ka thil tih engkim deuh tho ah hian ka hmang (Apply) thin a ni. Computer leh Mobile Phone hman loh tur ka tihna chu a ni hauh lo, mahse, a hun leh a hmun hriat hi a pawimawh ka tih na a ni. Kan Laptop leh Mobile neih te chu Biakin inkhawm hunah te, Committee neih hunah te, hmet ri rek rek lovin, kan thil tih ho na ah chuan rilru pek zawk tur ka tih na a ni zawk. Sap leh hnam dang te pawn Culture leh History chu an nei theuh a lawm. Asia ram a China, Korea, Thailand, Japan etc., te pawn an History leh Culture te chu Museum hmangin an dahtha a ni ..... Chumai chu duhtawk lovin, an hnam nihphung te chu Films/Movies te hmang in, hmuhnawm taka lem lo changing, khawvel hmaah an lo tarchhuak thin a ni. Keini Mizo te hian eng e kan tih ve le? Enge tih theih kan neih? Tunge ti ang? tih te hi han in zawt ila, kan Culture leh Tradition bo tur tam tak hi kan humhalh thei dawn a ni. Khawnglung Run (2012) ang deuh film dang te hi siam teuh ila, kan pi leh pute thawnthu ngaihnawm tak tak te a tak in chang ngam ang u. In ngaihdan ni lo deuh hleka thu ka zaik palh a nih chu min hrethiam dawn nia......


Comments

Popular posts from this blog

Teacher's Day pualin

Mizo 'Ro Hlu' kan tihbo tak chu....